Bị nám da khiến nhiều người lo lắng buồn phiền. Bác sĩ sẽ hướng dẫn chọn các loại kem trị nám da hiệu quả để cải thiện tình trạng này.

1. Nám da là gì?

Nám da là rối loạn sắc tố da, dân gian thường hiểu là da tối màu hơn so với bình thường, biểu hiện bởi những mảng sậm màu, có màu nâu nhạt, đen, và có kích thước và hình dạng khác nhau, phân bố ở mặt, cổ…

Nguyên nhân nám da là do tế bào melanocyte sản xuất quá nhiều melanin. Lượng melanin nhiều hay ít sẽ quyết định một người có màu da sáng hay đậm, đồng thời melanin cũng giúp bảo vệ da dước tác động của tia UV.

Melanin là một chất do tế bào melanocyte sản xuất. Melanocyte là một loại tế bào nhiều tua nằm ở tầng sinh sản của lớp thượng bì (tầng sau nhất của lớp thượng bì), chúng liên tục sinh sản các hạt sắc tố melanosome có chứa các chất liệu melanin.

Melanosome được đưa vào từ các tế bào sừng keratocyte nằm ở lớp hạt của lớp thượng bì (tầng giữa lớp thượng bì), từ đó các hạt melanin sẽ được nằm rải rác ở lớp thượng bì ở tầng giữa và trên.

Yếu tố kích thích melanocyte hoạt động mạnh là do men tyrokinase được hoạt hóa quá nhiều.

Hiểu được hoạt động của melanin từ đó người ta đã tìm ra các loại thuốc thoa điều trị nám.

Bác sĩ Huệ hướng dẫn chọn các loại kem trị nám da hiệu quả

2. Các loại kem trị nám da hiệu quả

Các loại thuốc thoa điều trị nám được phân loại theo các cơ chế sau:

Nhóm thuốc thoa loại bỏ sắc tố đã tạo ra

Khi bề mặt da có quá nhiều melanin, các loại thuốc thoa này sẽ lấy đi lớp melanin dư thừa.

  • Glycolic acid: là một acid alpha-hydroxy. Cơ chế của tác dụng của nó cho để lấy đi các melanin không cần thiết từ đó tái tạo lại lớp biểu bì của da,có thể dùng ở dạng thoa hoặc peel da ( lột da nhẹ) 
  • Retinol acid (RA): các dạng như tretinoin. Retinoid cản thiện tình trạng sạm da nhanh chóng thông qua cơ chế thứ nhất lấy đi các melanin không cần thiết.
    Cơ chế thứ hai làm giảm thời gian tiếp xúc giữa tế bào sừng keratocyte và melanocytes, từ đó giảm phóng thích các melanin ra lớp thượng bì.
    Các tác dụng phụ phổ biến nhất bao gồm ban đỏ, nóng rát, châm chích, khô và đóng vảy. Đôi khi có thể gây tăng sắc tố, đặc biệt ở những người có làn da tối.
    Bệnh nhân phải được khuyên dùng kem chống nắng trong quá trình điều trị bằng RA.

Thuốc thoa tác động lên men tyrokinase là men chính trong việc thúc đẩy tế bào melanocytes sản xuất ra melanin

  • Hydroquinone( HQ), còn được gọi là dihydroxybenzene, là một hợp chất hydroxyphenolic. Nó ức chế sự chuyển đổi DOPA thành melanin bằng cách ức chế enzyme tyrosinase, ảnh hưởng đến cấu trúc màng tế bào của melanocytes và cuối cùng gây ra hoại tử các melanocytes. 
  • Các chế phẩm HQ thường được sử dụng trong điều trị nám ở nồng độ thay đổi từ 2 đến 5% mỗi ngày một lần. Các tác dụng phụ bao gồm kích ứng da, nổi ban đỏ, châm chích..
  • Azelaic acid: là một axit dicarboxylic không bão hòa, sử dụng để điều trị các rối loạn tăng sắc tố như nám, tăng sắc tố sau viêm trong mụn trứng cá. Cơ chế hoạt động của nó bao gồm ức chế enzyme tyrosinase , do đó gây ra tác dụng gây ra chết các tế bào melanocyte theo cơ chế chọn lọc hơn  Hydroquinone. Axit azelaic bôi tại chỗ không có tác dụng làm giảm sắc tố trên da thường, tính đặc hiệu này là do tác dụng chọn lọc của nó đối với các tế bào melanocytes bất thường. 
  • Arbutin: được chiết xuất từ lá khô của cây dâu tây, là chất làm sáng da, ngăn ngừa sự hình thành melanin, ít gây kích ứng da , an toàn khi dùng với nồng độ dưới 3%.
  • Kojic acid: (KA) là một có nguồn gốc từ một số loài nấm, Aspergillus và Penicillium. Nó hoạt động bằng cách ức chế sản xuất men tyrosinase , từ đó giảm sắc tố melanin. Bên cạnh đó nó cũng là một chất chống oxy hóa mạnh. KA được sử dụng ở nồng độ từ 1 đến 4%. Tác dụng phụ  có thể gây viêm da tiếp xúc và ban đỏ.

Thuốc thoa tác động lên tế bào tua gai của melanocyte vận chuyển melanin lên lớp tế bào sừng của da

Như đã trình bày ở trên, Melanin là một chất do tế bào melanocyte sản xuất. Melanocyte là một loại tế bào nhiều tua nằm ở tầng sinh sản của lớp thượng bì (tầng sâu nhất của lớp thượng bì). Chúng liên tục sinh sản các hạt sắc tố melanosome có chứa các chất liệu melanin.

  • Melanosome được đưa vào từ các tế bào sừng keratocyte nằm ở lớp hạt của lớp thượng bì( tầng giữa lớp thượng bì). Từ đó các hạt melanin sẽ được nằm rải rác ở lớp thượng bì ở tầng giữa và trên. Nhóm thuốc thoa này sẽ hạn chế thời gian tiếp xúc giữa tế bào tua gai của melanocytes và lớp tế bào sừng của da, từ đó giảm sự phóng thích melanin từ các hạt melanosome.